Δουλεία: Η ντροπή της ανθρωπότητας

«Λυπάμαι. Λυπάστε; Ας αντισταθούμε»

Δουλεία είναι η κατάσταση κατά την οποία κάποιος στερείται της προσωπικής του ελευθερίας και γίνεται ιδιοκτησία κάποιου άλλου, ο οποίος μπορεί να τον διαθέσει κατά βούληση ως αντικείμενο έμψυχο ή άψυχο.

Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της κοινωνίας, έπαιξε η δουλεία. Σ’ αυτήν βρήκε έδαφος να καρποφορήσει η υποβόσκουσα στα άτομα οικονομική και πολιτική διαφοροποίηση. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα να ξεχωρίσουν εντός αυτής τα διευθυντικά, τα διοικητικά και τα πολεμικά στρώματα που άσκησαν εξουσία και κυριαρχία επί των εργατικών και παραγωγικών στρωμάτων.

θύμα η γυναίκα

Πρώτο θύμα η γυναίκα. Ασθενής κατά δύναμη, υποτάχθηκε στον δυνατό άνδρα που άσκησε απεριόριστη εξουσία επ΄ αυτής καθιστώντας την ουσιαστικά δούλη.

Η πρώτη αιτία

Η πρώτη αιτία της δουλείας έχει τις ρίζες της στην οικονομία. Με την κοινωνική συμβίωση, αφού η ανάπτυξη τεχνικών το επέτρεψε, παρήχθη περισσότερο οικονομικό προϊόν από όσο χρειαζόταν για την κατανάλωση του εργαζομένου. Η δουλεία εδώ είχε τον πρώτο λόγο.

αιτία ο πόλεμος

Δεύτερη αιτία είναι ο πόλεμος. Αρχικά οι αιχμάλωτοι θανατώνονταν και  καταναλώνονταν ως τροφή. (κανιβαλισμός). Στην συνέχεια οι νικητές τους εκμεταλλευόντουσαν, εν ειρήνη πλέον. Τα «θετικά» αποτελέσματα της δουλείας στην κοινωνική ομάδα που κυριαρχούσε αύξησε τις φρικαλεότητες του πολέμου και αναζητούσαν πλέον όλο και περισσότερους δούλους, με νέους πολέμους, για νέες πηγές δούλων. Έγινε δηλαδή πια ο πόλεμος αποτέλεσμα της δουλείας.

άλλες αιτίες της δουλείας

Άλλες αιτίες της δουλείας ήταν η συνήθεια να πουλάει κάποιος τον εαυτό του, κάνοντάς τον δούλο, διότι δεν μπορούσε να βιοπορισθεί ή να αμυνθεί των κινδύνων  της ζωής. Η συνήθεια να πουλάει κάποιος τα παιδιά του, έναντι αντιτίμου, κάνοντάς τα δούλους των αγοραστών. Η συνήθεια να γίνεται κάποιος δούλος επειδή δεν μπορούσε να αποπληρώσει τα χρέη του. (Κάτι μου θυμίζει αυτό.) Τέλος δούλος  γινόταν, ο εγκληματίας, με την έννοια της στέρησης της προσωπικής του ελευθερίας, από την κοινωνική ομάδα που τον καταδίκασε. Η τελευταία αυτή μορφή δουλείας υπάρχει και σήμερα, και δεν θα παύσει, όσο θα υπάρχει κράτος.

η δουλοπαροικία

Ο υπερπληθυσμός των δούλων και η όσο το δυνατόν συμφερότερη εκμετάλλευσή τους, έφερε μια νέα μορφή δουλείας, δήθεν «ηπιότερη», την δουλοπαροικία. Σ΄ αυτήν, οι δούλοι διατηρούσαν ίχνη προσωπικής ελευθερίας, έχοντας την αυτοσυντήρησή τους. Με το πλεονάζον αποτέλεσμα από το προϊόν της εργασίας τους, να είναι για τους κυρίαρχους, μεγαλύτερο απ΄ όσον θα ήταν αν υπήρχε καθεστώς δουλείας.

Η ευκαιρία που παρείχε η δουλεία για τον καταμερισμό της εργασίας, δεν μπορεί παρά να καταγραφεί στα θετικά της. Διότι επετεύχθη και έτσι η πρόοδος της ανθρωπότητας. Όμως, οι ηθικές συνέπειές της, ήταν για την κοινωνία καταστροφικές.

Η ταπεινή ψυχολογία του δούλου, η ηθική του αναισθησία, η τεμπελιά, η αδιαφορία για πρόοδο και γενικώς η κτηνωδία, ενώ για τον κυρίαρχο, ο αυταρχισμός, ο εκφυλισμός, η ακολασία, η ιδιοτροπία, ήταν αποτελέσματα που δημιουργούσαν μια δύσοσμη ατμόσφαιρα διαφθοράς και απανθρωπιάς.

Στην Αρχαία Ελλάδα η δουλεία

Στην αρχαία  Ελλάδα η δουλεία υπήρχε. Θεωρητικός εκπρόσωπός της ο Αριστοτέλης. Που υποστήριξε πως η πολιτεία, πρέπει να είναι έτσι δομημένη, ώστε να παρέχει στους πολίτες της, τον μέγιστο αριθμό πλεονεκτημάτων. Προτεραιότητα έχει η ανάπτυξη της διάννοιας και της αρετής, οι οποίες όμως προϋποθέτουν την άνεση.

Πρέπει ο πολίτης να απαλλαγεί από την φροντίδα των αγαθών της υλικής ζωής και η πολιτεία να φροντίσει την παραγωγή αυτών με τους δούλους. Σ΄ αυτή τη βάση δημιουργήθηκε στην πορεία ακόμα και επιστήμη. Που διδάσκει τον τρόπο χρησιμοποίησης των δούλων, την αποκαλούμενη «Δεσποτική». Ο Πλάτων, χωρίς να αρνείται ότι ο θεσμός της δουλείας είναι χρήσιμος, προσπάθησε να βελτιώσει την σχέση δούλου -Δεσπότη. Ο Επίκτητος διαφοροποιείται λίγο σε ηθική βάση Λέγοντας, πως δούλος, είναι μόνο αυτός που δεν έχει λόγο, δηλαδή το ζώο και όχι ο άνθρωπος.

ο χριστιανισμός δεν πήρε θέση

O χριστιανισμός δεν πήρε θέση για το πρόβλημα της δουλείας, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις του. Καθ΄ όσον, σε κανένα κείμενο ή άλλη πηγή δεν καταδικάζει την δουλεία. Αντιθέτως μάλιστα, σε σε πολλά σημεία, σε κείμενα των αποστόλων και των πατέρων, συνιστάται υπακοή των δούλων στους Δεσπότες. Ο Παύλος λέγει… «όσοι εισίν υπό ζυγόν δούλοι, τους ιδίους δεσπότας πάσης τιμής αξίους  ηγείσθωσαν, ίνα μη το όνομα του Θεού και η διδασκαλία βλασφημήται» Μπράβο Παύλε!!!!

Η δουλεία γεννήθηκε για λόγους οικονομικούς. Kαι δεν θα μπορούσε να καταργηθεί αν δεν έλειπαν οι λόγοι που την έφεραν. Σταδιακά εμφανίσθηκε η δουλοπαροικία, νέα μορφή  δουλείας. Hπιότερη μεν, συμφερότερη δε, για τους ιδιοκτήτες, με τους δούλους να καλλιεργούν την γη και να πωλούνται μαζί μ΄ αυτήν. Στην συνέχεια η τάξη των καλλιεργητών έγινε μόνιμη. μMε σχετική ελευθερία στην ιδιοκτησία γης. Kαι όταν αυτό δεν ήταν τόσο συμφέρουσα εκμετάλλευση, η γη έγινε βοσκοτόπια και οι άνθρωποι εκδιώχθηκαν από αυτήν προς τις πόλεις. Προλετάριοι πλέον, αποτέλεσαν την νέα τάξη των εργαζομένων για άλλους, την εργατική τάξη.

Αξίζει να δούμε σήμερα αυτήν την τάξη 

Αξίζει να δούμε σήμερα αυτήν την τάξη για να διαπιστώσουμε πως

α) Ο εργαζόμενος για άλλους, πληρώνεται όσο για να ζήσει (τροφή-στέγη). Την υπεραξία της εργασίας του καρπούνται οι άλλοι.

β) Ο ελεύθερος  χρόνος του για αυτοδιάθεση λιγοστεύει δραματικά με τάση προς κατάργηση.

γ) Ο απόγονός του έχει μικρό έως ελάχιστο περιθώριο επιλογής να αλλάξει τάξη. Μόνο ψευδαίσθηση μπορεί να χαρακτηρισθεί η άποψη περί του αντιθέτου.

δ) Έχει μικρή κληρονομική ιδιοκτησία που, αφ΄ ενός μεν φορολογείται, μόνο επειδή υπάρχει και αφ΄ ετέρου δε τείνει προς εξαφάνιση.

ε) Ο κίνδυνος της ανεργίας φέρνει τον ίδιο, την κόρη του, την γυναίκα του στα ιδιαίτερα γραφεία, των εχόντων και κατεχόντων οικονομική δύναμη και εξουσία, για  ηθική εκμετάλλευση. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Ακριβής συνέχεια του παρελθόντος.

Η δουλεία είναι η ντροπή του ανθρώπου. Δεν  νοείται, για κανένα λόγο, άνθρωπος να χρησιμοποιεί ως αντικείμενο, συνάνθρωπό του. Η καλλιέργεια και η γνώση είναι ο μόνος δρόμος  περιορισμού του κτηνώδους αυτού στοιχείου του ανθρώπου.

Λυπάμαι. Λυπάστε; Ας αντισταθούμε.