«Ελευθερία – Μια ψευδαίσθηση»

«Για ποια ελευθερία μιλάμε;»

Με την πιο πλατιά έννοια η λέξη ελευθερία σημαίνει πως η θέληση, με βάση την λογική, έχει την δύναμη να κάνει κάτι ή να μην κάνει, από ίδια πρωτοβουλία.

Απόλυτη τέτοια ελευθερία όμως, δεν μπορεί να εννοηθεί, καθόσον ο άνθρωπος είναι από την φύση του μέλος μιας κοινωνίας. Και η έννοια του δικαίου ρυθμίζει τον τρόπο συμβίωσης των μελών της. Είναι υποχρεωμένος λοιπόν να σέβεται την ελευθερία των άλλων, να εκπληρώνει ορισμένες υποχρεώσεις απέναντι  σ΄ αυτούς.

Άρα δεν μπορούμε να πούμε πως έχει απόλυτη ελευθερία, παρά μόνο στην φαντασία του και αυτή χωρίς καμία πρακτική αξία. Με αυτήν την έννοια λοιπόν μπορούμε να πούμε πως ελευθερία είναι η δύναμη τού να κάνει κάποιος κάτι ή να μην κάνει, με ίδια πρωτοβουλία, μέσα στα πλαίσια του νόμου.

Το είδος της ελευθερίας των ατόμων

Το είδος της ελευθερίας των ατόμων μέσα σε μια κοινωνία εξαρτάται από α)την πολιτική ελευθερία, δηλαδή, τον τρόπο και τον βαθμό συμμετοχής αυτών στην διαμόρφωση της κοινωνίας ,  και β) Την  ατομική ελευθερία δηλαδή από τον τρόπο  και τον  βαθμό ανεξαρτησίας της σκέψης και της κίνησης των ιδίων των ατόμων,

Η πολιτική ελευθερία είναι προϊόν από την αρχαία εποχή και εξελίχθηκε  με την περαιτέρω εξέλιξη των πρώτων κοινωνιών. Όπου κυριάρχησε το πνεύμα της ελευθερίας είχαμε πρόοδο της κοινωνίας. Στην εποχή που το κράτος ήταν στα σπάργανα, πολιτική ελευθερία εθεωρείτο η συμμετοχή του ατόμου  στην κρατική εξουσία.

Ενώ στην νεότερη εποχή ήταν η απελευθέρωση του ατόμου από  αυτήν. Εφ΄ όσον στην εξέλιξη, στην εξουσία του κράτους συμμετείχε η θρησκεία και ο μονάρχης  ή ο βασιλιάς, σαν αντίδραση πλέον γεννήθηκε η πολιτική ελευθερία με την σημερινή της μορφή, και παγιώθηκε με μακρούς και αιματηρούς αγώνες, με την λαϊκή  κυριαρχία, πολιτεύματα, συντάγματα και λοιπά.

Για την ατομική ελευθερία δεν έχουμε  ασφαλείς αποδείξεις

Για την ατομική ελευθερία δεν έχουμε  ασφαλείς αποδείξεις πότε ξεκίνησε. Σε αυτήν υπάγονται:

1. Προσωπική ή φυσική ελευθερία δηλαδή τα ατομικά δικαιώματα. Με τον όρο  αυτόν, εννοούμε πως το κράτος έχει υποχρέωση όχι να κάνει αλλά να μην κάνει ενέργειες και να αφήσει το άτομο ελεύθερο να δράσει εντός ορισμένου πλαισίου. Χωρίς διάκριση σε γένος (άνδρας- γυναίκα), καταγωγή (ιθαγενής-αλλοδαπός), ηλικία (ενήλικος-ανήλικος), γενικώς σε όλους όσους ευρίσκονται στα όρια της δικαιοδοσίας του.

Γενικές αρχές της διακήρυξης των δικαιωμάτων από την Αμερικανική και την Γαλλική επανάσταση είναι:

α. Πολιτική ισότητα. Οι άνθρωποι γεννιώνται και μένουν ελεύθεροι και ίσοι κατά τα δικαιώματα.

β. Ισότητα απέναντι στο νόμο. Ο νόμος ισχύει για όλους, είτε προστατεύει είτε τιμωρεί και όλοι έχουν δικαίωμα στα δημόσια αξιώματα με βάση την ικανότητα και την αρετή, καθώς και φορολογική ισότητα.

γ. Φυσική ελευθερία το να μπορεί να πράξει κάτι, ό,τι δεν βλάπτει τον άλλον. Τα όρια στα παραπάνω τα βάζει ο νόμος. Ό,τι δεν απαγορεύεται από τον νόμο είναι επιτρεπτό.

2. Πνευματική ελευθερία. Το δικαίωμα της ελεύθερης εκδήλωσης σκέψεων και συναισθημάτων με ελευθερία στην θρησκευτική συνείδηση και λατρεία, ελευθερία του τύπου, της συνάθροισης, του συνεταιρισμού, της διδασκαλίας και το απαραβίαστο των ιδωτικών επιστολών και τηλεφωνικών συνομιλιών να βρίσκονται σε αυτήν την ομάδα.

3. Οικονομική ελευθερία. Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και της εγκατάστασης εντός των ορίων του κράτους για διαμονή και για επαγγελματική δραστηριότητα.

4. Εκλογική ελευθερία. Το δικαίωμα του «εκλέγειν» και του «εκλέγεσθαι».
Η ελευθερία μόνη της, εκτός κοινωνίας, στον χώρο των ιδεών, άραγε θα μπορούσε να υπάρχει; Ελευθερία βούλησης; Τα θέλω μας είναι ελεύθερα και απαλλαγμένα από το κάθε τι; Πρόβλημα της φιλοσοφίας από παλιά. Φιλοσοφικές θεωρήσεις για το ναι ή το όχι αναπτύχθηκαν από πολλούς, εκατέρωθεν.

Ο Παρμενίδης μας λέει «πάντα  κατ΄ ανάγκην γίγνεσθαι»! Ο Δημόκριτος «ουδέν χρήμα μάτην γίγνεται, αλλά πάντα εκ λόγου τε και υπ΄ ανάγκης»! Ο Σωκράτης «ουδείς εκών κακός»! Ο Πλάτων και αργότερα ο Σπινόζα και όλοι οι εμπειρικοί, οι αισθησιοκράτες είναι οπαδοί της «αιτιοκρατίας». Αφού αρνούνται στον άνθρωπο την ελευθερία των πράξεών του.

Ακόμα και αυτά τα ατομικά «θέλω» που μένουν  στο επίπεδο της πρόθεσης, χωρίς πράξη, έχουν την αιτία τους. Διαμορφώνονται με βάση τη γνώση και την αίσθηση περιβάλλοντος και όχι ελεύθερα.

Ελευθερία λοιπόν δεν έχει, ακόμα και αυτός που την αισθάνεται ως τέτοια. Ψευδαίσθηση είναι. Όσο περισσότερο απέχει από την γνώση τόσο μεγαλύτερη αισθάνεται την ατομική του ελευθερία. Είναι η  φιλοσοφική θεώρηση πάνω στην οποία στηρίχθηκαν όλες οι επιστήμες. Ο Χριστιανισμός κατά βάση, και οι φιλοσοφούντες περί αυτόν, δέχονται την ελευθερία στην βούληση, αφού ο άνθρωπος από τις πράξεις του θα κριθεί και επομένως έχει το ελεύθερο της εκλογής.

 

Σήμερα η ελεύθερη σκέψη έχει περιορισθεί

Σήμερα η ελεύθερη σκέψη έχει περιορισθεί και τα συναισθήματα εκλείπουν. Αιτία οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και οι τρόποι ζωής που «συμπιέζουν», «συρρικνώνουν», και «σμικρύνουν» τους ανθρώπους. Αφανίσθηκαν ορισμένοι ανθρώπινοι σκοποί, ατομικοί και συλλογικοί. Η ανάπτυξη των μέσων μαζικής διαφήμισης και μαζικής επικοινωνίας, τα οποία θεωρούν τους ανθρώπους όντα χωρίς λογική, τους εξαπατούν και τους χειραγωγούν, με αποτέλεσμα την μαζική κουλτούρα η οποία με την σειρά της οδηγεί στην αποκτήνωση των ανθρώπων. Οι άνθρωποι είναι τόσο αποξενωμένοι, ώστε καταλήγουν παιχνίδια των φυσικών καταστροφών, παιχνίδια της άγνοιας, της κακίας, της ανοησίας της παράδοσης και κυρίως της αυταπάτης περί ελευθερίας. Συγκεντρώθηκε η εξουσία σε λίγους οι οποίοι επιβάλλονται απολύτως σε ένα σύνολο μεμονωμένων ανθρώπων που είναι όλοι ίσοι αλλά δούλοι. Για ποια ελευθερία μιλάμε;

Καλή λευτεριά. Μπορούμε; Ποθώ να το μπορούμε.

Σας χαιρετώ.

Εις το επανιδείν.