Οι Apache είναι μια ομάδα πολιτισμικά σχετιζόμενων ιθαγενών φυλών στις Νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες περιλαμβάνουν τις Chiricahua, Jicarilla, Lipan, Mescalero, Salinero, Plains και Western Apache.
Τα μακρινά ξαδέλφια των Apache είναι οί Navajo, με τα οποία μοιράζονται τις γλώσσες της Νότιας Αθαμπακάκας.
Υπάρχουν κοινότητες Apache στην Οκλαχόμα, Τέξας και κρατήσεις στην Αριζόνα και το Νέο Μεξικό.
Οι Apache, Ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής, οι οποίοι, υπό τους ηγέτες όπως ο Cochise, ο Mangas Coloradas, ο Geronimo και ο Victorio, κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό στην ιστορία της Νοτιοδυτικής κατά το τελευταίο μισό του 19ου αιώνα.
Το όνομά τους προέρχεται πιθανώς από μια ισπανική μεταγραφή του ápachu, ο όρος «εχθρός» στα Zuñi
Οι άνθρωποι Apache έχουν μετακινηθεί σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού, συμπεριλαμβανομένων των αστικών κέντρων.
Πριν από τον ισπανικό αποικισμό, ο τομέας Apache επεκτάθηκε σε ό, τι είναι τώρα (στις Ηνωμένες Πολιτείες) ανατολική-κεντρική και νοτιοανατολική Αριζόνα, νοτιοανατολικό Κολοράντο, νοτιοδυτικό και ανατολικό Νέο Μεξικό, και το δυτικό Τέξας και (στο Μεξικό) βόρεια κράτη Chihuahua και Sonora
.
Ωστόσο, ο πρόγονος Apache πιθανότατα δεν έφτασε στα νοτιοδυτικά μέχρι τουλάχιστον 1100 π.Χ. Προφανώς μετανάστευσαν στην περιοχή από το βορρά, γιατί οι γλώσσες των Απάτσι είναι σαφώς μια υποομάδα της οικογένειας των Αθαμπακάδων, με την εξαίρεση του Ναβάχο, όλες οι άλλες φυλές που μιλούσαν για την Αθαμπασκά βρίσκονταν αρχικά σε αυτό που είναι τώρα δυτικός Καναδάς.
Παρόλο που ο Apache τελικά επέλεξε να υιοθετήσει έναν νομαδικό τρόπο ζωής που βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις μεταφορές αλόγων, οι ημιτελείς αγρότες των Πεδιάδων Apache ζούσαν κατά μήκος του ποταμού Dismal στο σημερινό Κάνσας μόλις το 1700.
Όταν οι συναλλαγές αλόγων και όπλων συγκλόνθηκαν στις κεντρικές Πεδιάδες περίπου το 1750, οι επιδρομές αντάρτικου στιλ από προηγούμενες νομαδικές ομάδες όπως το Comanche αυξήθηκαν σημαντικά.
Οι υπόλοιπες πεδιάδες Apache πιέστηκαν σοβαρά και υποχώρησαν στα νότια και δυτικά.
Οί Apache Nations είναι πολιτικά αυτόνομα, μιλούν πολλές διαφορετικές γλώσσες και έχουν διαφορετικούς πολιτισμούς.
Ιστορικά, οι πατρίδες των Απάτσι αποτελούνται από ψηλά βουνά, προστατευμένες και ποτισμένες κοιλάδες, βαθιά φαράγγια, έρημους και τις νότιες Μεγάλες Πεδιάδες, συμπεριλαμβανομένων περιοχών σε αυτό που είναι τώρα Ανατολική Αριζόνα, Βόρειο Μεξικό (Sonora και Chihuahua) και Νέο Μεξικό, Δυτικό Τέξας, και Νότιο Κολοράντο.
Αυτές οι περιοχές είναι συλλογικά γνωστές ως Apacheria.
Οι φυλές των Απάτσι πολέμησαν τους ισπανούς και μεξικανικούς λαούς για αιώνες.
Οι πρώτες επιδρομές τών Apache στη Sonora φαίνεται να έχουν πραγματοποιηθεί στα τέλη του 17ου αιώνα.
Σε αντιπαραθέσεις του 19ου αιώνα κατά τη διάρκεια των αμερικανικών-ινδικών πολέμων, οι ΗΠΑ Ο στρατός βρήκε τον Apache να είναι σκληροί πολεμιστές και επιδέξιοι στρατηγικοί.
Ιστορία
Οι φυλετικές ομάδες Apache και Navajo της Νοτιοδυτικής Βορειοαμερικανικής γλώσσας μιλούν σχετικές γλώσσες της οικογένειας των Αθαμπακάδων.
Άλλοι Αθαμπασάκοι στη Βόρεια Αμερική συνεχίζουν να διαμένουν στην Αλάσκα, τον δυτικό Καναδά και τη βορειοδυτική ακτή του Ειρηνικού.
Ανθρωπολογικά στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι Apache και Navajo ζούσαν σε αυτές τις ίδιες βόρειες περιοχές πριν μεταναστεύσουν στα νοτιοδυτικά κάποια στιγμή μεταξύ 1200 και 1500 μ.Χ.
Ο νομαδικός τρόπος ζωής των Apache περιπλέκει την ακριβή χρονολόγηση, κυρίως επειδή έχτισαν λιγότερο σημαντικές κατοικίες από άλλες νοτιοδυτικές ομάδες.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη χρονολόγηση και τη διάκριση των κατοικιών τους και άλλων μορφών υλικής κουλτούρας.
Άφησαν πίσω τους ένα πιο λιτό σύνολο εργαλείων και υλικών αγαθών από τους άλλους νοτιοδυτικούς πολιτισμούς.
Η ομάδα που μιλούσε για την Αθαμπάκα πιθανότατα μετακόμισε σε περιοχές που ταυτόχρονα καταλήφθηκαν ή εγκαταλείφθηκαν πρόσφατα από άλλους πολιτισμούς.
Άλλοι ομιλητές Athabaskan, ίσως και η Southern Athabaskan, προσαρμόστηκαν πολλές από τις τεχνολογίες και τις πρακτικές των γειτόνων τους στους δικούς τους πολιτισμούς.
Έτσι, οι ιστότοποι όπου μπορεί να έχουν ζήσει οι πρώτοι νότιοι Αθαμπασάκοι είναι δύσκολο να εντοπιστούν και ακόμη πιο δύσκολο να προσδιοριστούν σταθερά ως πολιτιστικά νότια Αθαμπασάκα.
Πρόσφατες εξελίξεις έχουν σημειωθεί σχετικά με το νότιο τμήμα της αμερικανικής νοτιοδυτικής περιοχής.
Υπάρχουν πολλές υποθέσεις σχετικά με τις μεταναστεύσεις Apache.
Ένας !!! Θεωρεί ότι μετακόμισαν στα νοτιοδυτικά από τις μεγάλες πεδιάδες.
Παρά την ικανή χρήση γρήγορων αλόγων και τη γνώση τους για το έδαφος, οι Apache τελικά ξεπέρασαν τα ανώτερα όπλα των αμερικανικών στρατευμάτων.
Οι Ναβάχο παραδόθηκαν το 1865 και συμφώνησε να διευθετήσει μια κράτηση στο Νέο Μεξικό.
Άλλες ομάδες Apache ακολούθησαν φαινομενικά το 1871–73, αλλά μεγάλος αριθμός πολεμιστών αρνήθηκε να παραδώσει τους νομαδικούς τρόπους και να δεχτεί μόνιμο περιορισμό.
Έτσι, οι διαλείπουσες επιδρομές εξακολούθησαν να διευθύνονται από ηγέτες Apache όπως οι Geronimo και Victorio, προκαλώντας μια ακόμη φορά την ομοσπονδιακή δράση.
Ο τελευταίος από τους πολέμους των Απάτσι έληξε το 1886 με την παράδοση του Geronimo και των λίγων οπαδών.
Η φυλή Chiricahua εκκενώθηκε από τη Δύση και κρατήθηκε ως αιχμάλωτος πολέμου στη Φλόριντα, στην Αλαμπάμα και στο Fort Sill της Οκλαχόμα, για συνολικά 27 χρόνια.
Το 1913 δόθηκε στα μέλη της φυλής η επιλογή να πάρουν κατανομές γης στην Οκλαχόμα ή να ζουν στο Νέο Μεξικό για την επιφύλαξη Mescalero.
Περίπου το ένα τρίτο επέλεξε το πρώτο και τα δύο τρίτα το δεύτερο.
Οι απόγονοι Apache ανήλθαν συνολικά περίπου 100.000 άτομα στις αρχές του 21ου αιώνα.
Θρησκεία
Οι θρησκευτικές ιστορίες των Apache σχετίζονται με δύο ήρωες πολιτισμού
Ο ένας από τον Ήλιο / φωτιά: “Ο Δολοφόνος των εχθρών – Monster Slayer “, Και ο άλλος από τους Νερά Φεγγαρι βροντές: “Τό Παιδί του νερού, Born for Water “) που καταστρέφουν πολλά πλάσματα που είναι επιβλαβή για την ανθρωπότητα.
Μια άλλη ιστορία είναι για ένα κρυφό παιχνίδι μπάλας, όπου τα καλά και τα κακά ζώα αποφασίζουν εάν ο κόσμος θα πρέπει να είναι για πάντα σκοτεινά.
Τό Coyote (Τσακάλι), ο απατεώνας, είναι ένα σημαντικό ον που έχει συχνά ακατάλληλη συμπεριφορά στην οποία ανατρέπει την κοινωνική σύμβαση. Οί Navajo, Western Apache, Jicarilla και Lipan έχουν μια ιστορία δημιουργίας ή δημιουργίας, ενώ αυτό λείπει από το Chiricahua και το Mescalero.
Οι περισσότεροι “θεοί” της Νότιας Αθαμπάκας είναι προσωποποιημένες φυσικές δυνάμεις που διατρέχουν το σύμπαν.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανθρώπινους σκοπούς μέσω τελετουργικών τελετών. Το παρακάτω είναι μια διατύπωση από τον ανθρωπολόγο Keith Basso της έννοιας της δυτικής Apache:
Ο όρος diy αναφέρεται σε ένα ή όλα τα σύνολα αφηρημένων και αόρατων δυνάμεων που λέγεται ότι προέρχονται από ορισμένες κατηγορίες ζώων, φυτών, ορυκτών, μετεωρολογικών φαινομένων και μυθολογικών μορφών στο σύμπαν του Δυτικού Απάτσι.
Οποιαδήποτε από τις διάφορες εξουσίες μπορεί να αποκτηθεί από τον άνθρωπο και, εάν γίνεται σωστά, να χρησιμοποιηθεί για διάφορους σκοπούς.
Οι άνδρες της ιατρικής μαθαίνουν τις τελετές, οι οποίες μπορούν επίσης να αποκτηθούν με άμεση αποκάλυψη στο άτομο.
Διαφορετικοί πολιτισμοί Apache είχαν διαφορετικές απόψεις της τελετουργικής πρακτικής.
Οι περισσότερες τελετές Chiricahua και Mescalero μαθαίνουν μέσω της μετάδοσης προσωπικών θρησκευτικών οραμάτων, ενώ οι Jicarilla και Western Apache χρησιμοποίησαν τυποποιημένες τελετές ως την πιο κεντρική τελετουργική πρακτική. Σημαντικές τυποποιημένες τελετές περιλαμβάνουν την τελετή εφηβείας (Sunrise Dance) νεαρών γυναικών, τραγούδια Navajo, τελετές Jicarilla “μακράς διαρκείας” και τελετές “ιερού δέματος” Plains Apache.
Ορισμένα ζώα – κουκουβάγιες, φίδια, αρκούδες και κογιότ – θεωρούνται πνευματικά κακά και είναι επιρρεπή να προκαλέσουν ασθένεια στους ανθρώπους. .
Πολλές τελετές του Απάτσι χρησιμοποιούν καλυμμένες παραστάσεις θρησκευτικών πνευμάτων.
Το Sandpainting είναι μια σημαντική τελετή στις παραδόσεις Navajo, Western Apache και Jicarilla, όπου οι θεραπευτές δημιουργούν προσωρινή, ιερή τέχνη από χρωματιστές άμμους.
Οι ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι η χρήση μάσκας και η βαφή με άμμο είναι παραδείγματα πολιτιστικής διάδοσης από τους γειτονικούς πολιτισμούς Pueblo.
Οι Apaches συμμετέχουν σε πολλούς θρησκευτικούς χορούς, όπως ο χορός της βροχής, οι χοροί για τη συγκομιδή και τη συγκομιδή, και ένας πνευματικός χορός.
Αυτοί οι χοροί ήταν κυρίως για να επηρεάσουν τον καιρό και να εμπλουτίσουν τα τρόφιμα τους!!!!!
video
https://www.youtube.com/watch?v=bq_7NwqdOU0
https://www.youtube.com/watch?v=l7Y2dlBMecs
https://www.youtube.com/watch?v=QyQ1KH3j2E4
Υ.Γ
Γιά τον Τζερόνυμο θά γράψω αργότερα τήν ιστορία του.
Φώτιος Τούμπανος
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.